Haftanın haber hasatı 🗞
Haftanın haber hasatı 🗞
tarafından iklim gazetesi • Konu #12 • Tarayıcıda görüntüle
Merhaba.
Posta kutularına iletilen haber bültenlerinin tarihi bundan 500 yıl önceye kadar gidiyor. El yazması bültenleri inceleyen bir araştırmaya göre, haber bültenleri ilk kez 15’inci yüzyılın ortalarında Venedik’te yazılmaya başladı. Bu bültenler gelişmeleri abonelerine haftada iki kez özetler halde iletiyordu. Bültenlerin yaygınlaşması ise İngiltere’de 1660’ta posta hizmetlerinin verilmeye başlamasıyla oldu. Zamanla elle yazılan bu bültenlerin yerini gazeteler aldı. Aradan geçen uzun zamanda medya ve spesifik olarak gazetecilik, kolektif hafızamızı şekillendiren güçlü bir araca dönüştü.
Medyanın hatırlatıcı rolünü iklim krizi açısından irdelediğimizde, basın yayın organlarının doğrudan iklim krizine yer verip vermemesi kararının ötesine bakmamız gerekiyor. Çünkü iklim krizi aynı zamanda bir bakış açısı krizi. Birçok medya kuruluşu krize neden olan bakış açısını kullandığı dille her gün yeniden kurarak, krizin etkilerini doğrudan ya da dolaylı olarak, bilerek ya da bilmeyerek hızlandırıyor.
Okur olarak yeni bir farkındalığa ihtiyacımız var. Bu yüzden Haftanın Haber Hasatı'nın bu sayısını, farklı yayınlar tarafından görülen sadece bir haberi birlikte okumaya ayırıyoruz:
Haberimiz Kaliforniya’da bir evi ‘işgal eden’ akbabalarla ilgili. Kaliforniya kondoru olarak anılan bu kuşlar, bu hafta Türkiye’de Independent Türkçe, Milliyet gibi farklı yayınlar ve The New York Times, Mashable gibi popüler İngilizce haber sitelerinde haberlere konu oldular. Haberlerin Türkçe ve İngilizce başlıklarından örnekleriyle birlikte kısa analizleri şöyle:
Soyu tükenme tehlikesi altındaki dev kuşlar bir evi talan etti
Independent Türkçe
Son dakika… Evi talan ettiler! Dev yırtıcılar her şeyi devirip parçaladı
Milliyet
Yukarıda gördüğümüz haberlerin başlıkları kuşları işgalci ve talancı olarak niteliyor. Haberleri yapısal olarak incelediğimizde, Milliyet'in haberinde evin işgaline dair bilgi ve görüntülerin ağırlıkta olduğu göze çarpıyor. Dikey bir galeri şeklinde tasarlanan haber, okuru, evin işgalinin verdiği şaşkınlığı hissederken galeriyi aşağıya doğru sürüklemeye davet ediyor. ‘İşgal edilen’ evin kuşların doğal habitatı olan bölgede yer aldığı bilgisi ve kuşların soylarının tükenmek üzere olduğu birkaç satıra sıkıştırılıyor. Üzerinde fazla düşünülmeden kurulmuş bu yapı, haberin tıklanma ve paylaşılma olasılığını arttırıyor ancak gezegene ve türlere zarar veren insan odaklı perspektifi yeniden inşa ediyor.
Independent Türkçe ise haberde başlık ve spot bölümünde akbabanın neslinin tükenmekte olduğu bilgisini vermesiyle dengeyi göz ettiği mesajını veriyor. Buna karşılık haberde insan deneyimi ağırlıkta.
Pesky Condors Invade California Home
The New York Times: Belalı kondorlar Kaliforniya’daki evi işgal etti
Endangered ice age vultures invade home to take back what’s theirs
Mashable: Soyu tükenme riski altındaki Buz Devri akbabaları kendilerinin olanı geri almak için evi işgal ettiler
The New York Times haberinin başlığının Türkçe haber sitelerinden çok farklı olduğu söylemek mümkün değil ancak haberin yapısal olarak kuruluşu akbabaların ve insanların hikayelerinin ağırlıkları yönüyle dengeli. Haberi okudukça aslında işgal eden ve işgal edilen tarafların özellikle 1950’lerden itibaren yer değiştirdiğini öğreniyoruz.
Haberi benzer bir hikayeleştirmeyle veren Mashable’ın seçtiği başlıkta denge kuşları göz eder biçimde dikkatli atılmış. Haberde akbabaların Buz Devri'ne uzanan tarihinden bahsediliyor ve kuşların neslinin tükenmesine doğrudan insanların sebep olduğu söyleniyor. Tutarlı bir biçimde Mashable’ın haberinde son söz ‘Yüce Canavarlar, Yeniden Hoşgeldiniz!’ şeklinde akbabaların yeniden canlanışını kutluyor…
Her gün hafızamızda yenilediğimiz dünyayı, doğru hatırlatacak referanslara her zamankinden daha çok ihtiyacımız var. Yaşamış en iyi hikaye anlatıcılardan biri olarak tanınan Gabriel García Márquez'in meşhur sözünü hatırlamak faydalı olabilir: ‘Hayatta başınıza ne geldiğinden daha da önemlisi, neyi, nasıl hatırladığımızdır.’
Görselde: Artist Clare Börsch, Biodiversity (2020) adlı kolaj enstelasyonunu düzenlerken.
İyi haftalar.
Bu konuyu sevdin mi?
tarafından iklim gazetesi
Doğa ve yaşam öncelikli etkileşimli gazetecilik platformu
Güncellemeleri artık almak istemiyorsanız abonelikten çıkabilirsiniz buradan.
Bu bülteni yönlendirirseniz ve beğenirseniz, abone olabilirsiniz: buradan.
Revue kullanılarak iletildi