Haftanın haber hasatı 🗞

Paranın satın alamadığı etki

1960-70’leri kapsayan dönemde politik etki satın almak konusunda büyük tütün şirketleri dünyaya örnek gösteriliyordu. Lobi faaliyetlerine milyonlarca dolar harcamaya devam ettiler ancak pes etmeyen bilim insanları, sigara dumanına alerjik çocuğuyla Sigara Dumanı Kirliliğine Karşı Grup’u kuran Clara Gouin gibi aktivistler ve taban hareketleri karşısında endüstrinin itibarını yitirmesi kaçınılmazdı. Endüstrinin itibarını yitirmesiyle politik etkisi de ciddi ölçüde azaldı.

Tütün endüstrisinin yerini alan fosil yakıt şirketlerinin de benzer bir nüfuz kaybı yaşamaya başladığının ilk işaretlerinden biri ABD Başkanı Joe Biden’ın fosil yakıt lobisinden gelen cömert teklifleri reddetmesiydi. Aşağıdaki grafikte ABD başkan adayları arasında en çok fosil yakıt parası kabul eden ilk 10 sıralanıyor.

2017-2018 döneminde ABD’de lobi faaliyetlerine en fazla para harcayan ilk on şirket arasında yer alan fosil yakıt şirketleri, yenilenebilir enerji şirketlerinin harcamalarını 13’e katladılar. Satın aldıkları etki, iklim mücadelesini yavaşlattı ancak rüzgarın yönü değişmeye başlıyor. Üç büyük fosil yaktı şirketi Shell, Chevron ve Exxon Mobil için de 🔔ların çalmaya başladığını gösteren bir haftayı geride bırakıyoruz:

🔔 Hollanda mahkemesi dünyanın en büyük fosil yakıt şirketlerinden Shell’in bir süre önce açıkladığı Enerji Geçiş Planı’nın yeterli olmadığı yönünde hükmetti. Lahey Mahkemesi, tarihi bir kararla, Shell’in 2030’a kadar emisyonlarını 2019 seviyesine göre yüzde 45 azaltmakla yükümlü olduğu kararını verdi. 

🔔 Shell’e karşı davayı kazanan, 5 bin üyeyle 73 ulusal grubu birbirine bağlayan Friends of the Earth’ün Hollanda ekibi (MilieuDefensie) halihazırda benzer davaları aktif olduğu diğer ülkelerde de açmaya hazırlandıklarını söylüyor. Bloomberg’ün haberinde özellikle ABD, Birleşik Krallık, AB ve Avustralya’da benzer sonuçların alınabileceği belirtiliyor.

🔔 Chevron hissedarları, yönetim kuruluna başkaldırarak, yüzde 61 çoğunlukla, şirketin Kapsam 3 emisyonlarını azaltması teklifini onayladı. Teklif, Hollandalı aktivist hissedar grup Follow This’den geldi.

🔔 Exxon Mobil, yönetim kurulundan iki koltuğu, Engine No.1 adlı küçük bir aktivist yatırımcı grubuna kaptırdı. Şirketin piyasa değerinin yaklaşık 250 milyar dolar ve aktivist grubun elinde sadece 50 milyon dolarlık hisse bulunduğu düşünüldüğünde etkinin artık sadece sermayeyle ölçülmediğinin altı çizebiliriz.

🔔 Diğer taraftan dünyanın en büyük varlık yöneticisi ve Exxon’un ikinci büyük hissedarı BlackRock’ın da aktivist üyeleri desteklediğini belirtmek gerekiyor. BlackRock CEO’su Larry Fink’in bu yıl başında şirket yöneticilerine gönderdiği mektubunda yer alan ‘İklim riski yatırım riskidir.’ sözü yatırımcı gözünden iklim krizinin algılanış şeklini özetliyor. ‘Çoğunluğun tahmin ettiğinden daha önce sermayenin yeniden dağıtımı söz konusu olacak.’ diyordu Fink.

🔔 Fosil yakıt şirketleriyse son dönemde yatırımcılarını eskisi kadar memnun edemiyor. S&P 500 endeksinin yüzde 100 yükseldiği son beş yılda Exxon’un hisseleri yaklaşık üçte bir oranında değer kaybetti. BP ve Shell için bu kayıp sırasıyla yüzde 17 ve yüzde 26 olarak gerçekleşti.

🇺🇸 Henüz yolun başındayız ve politik/ekonomik baskılar dönüşümü yavaşlatıyor. Bu hafta ABD’nin Kaliforniya sahilini rüzgar çiftliklerine açan Joe Biden yönetimi, diğer yandan Trump tarafından onaylanan ve Alaska’da hayata geçecek dev Willow petrol projesini mahkemede savundu. Proje önümüzdeki 10 yıl boyunca yıllık ortalama 100 bin varil petrol çıkarılmasını ön görüyor…

Reklamları, uçuşları, kapalı mekanları terk etse de sigara, hala, yılda sekiz milyon kişinin ölümüne sebep oluyor. Önümüzde çetin bir mücadele var.

Hasatın diğer haberleri 📰

🇦🇺 Avustralya’da bir kömür madeninin genişletilmesi planına karşı sekiz genç ve 80 yaşlarında bir rahibenin birlikte açtığı davada mahkeme, çevre bakanı Susan Ley’in gençleri iklim krizinden koruma görevi olduğuna hükmetti.

🏦 Greenpeace ve WWF tarafından yapılan yeni bir araştırmanın sonuçlarına göre, İngiliz bankalarının fonladıkları projeler Kanada’dan daha fazla karbon emisyonuna sebep oluyor.

🇬🇧 Birleşik Krallık, havadan sera gazı yutmak için geliştirilen, 30 milyon sterlinlik projenin denemelerine başlıyor. Merkezi Oxford Üniversitesi olan disiplinler arası 4.5 yıllık proje, ağaçlar, turbalıklar, biyolojik kömür, ve kaya parçacıklarından faydalanarak büyük ölçekte sera gazı yutmanın mümkün olup olmayacağını bulacak.

🍃 Yeni bir araştırmaya göre, turbalık alanların daha iyi yönetimi, sera gazı emisyonlarını yıllık yarım milyar ton azaltabilir. UK Centre for Ecology and Hydrology (UKCEH) liderliğinde yapılan araştırmada, ‘Turbalık alanlar yeryüzünün yüzde üçünü kaplıyor ancak 650 milyar ton karbon depoluyor. Bu, dünyadaki tüm bitki örtüsünün depoladığından 100 milyar ton daha fazla.’ deniliyor.

💧 Doğa Koruma Vakfı (WWF) Türkiye, karların erimesi ile nehirlerin sularının ve akış hızlarının arttığı bahar aylarında, Erzurum’da Oltu Çayı’nın ve Ege’de Büyük Menderes Nehri’nin kurumaya yüz tuttuğu haberlerini paylaştı.

Bu hafta iklim gazetesi’nde

Prof. Dr. Doğanay TOLUNAY’ın kaleme aldığı Türkiye ormansızlaşıyor mu? analizi

Döngüsel ekonomi Uzmanı Melis Cengizhan’ın Plastik atık sorununa döngüsel yaklaşımlar ve yeni plastik ekonomisi yazısı

Ember’ın Avrupa’da kömür santrallerinden kaynaklanan hava kirliliğinde Türkiye ilk üçte raporu

Aysun Sökmen: ‘Toprağın helalini ya da ahını almış üretici arasında seçim yapmamız gerekiyor’ röportajı

Sayılarla kirlilik: Ulaşım

İklim davalarının yükselişi devam edecek

Genç sesler: Yedinci kıta büyümeye devam ediyor!

Wearebasics: Tekstil atıklarının geri dönüşümü hizmetine odaklanan döngüsel teknoloji girişimi

vardı.

Söz bitmeden…

Gazeteci Evan Townsend’in Antartika için tasarladığı True South bayrağı, kıtaya özel bir kimlik kazandırmayı ve yeryüzünün diğer sakinlerinin burayı korumasını teşvik etmeyi amaçlıyor.