📻 Haftanın haber hasatı 🗞 artık Açık Radyo’da. Hasatın daha geniş bir okuması her pazar sabahı iklim gazetesi kurucusu Merve Kara Kaşka’nın yapımcılığında dinleyicilerle buluşuyor. Yayında Kara Kaşka’ya konukları ve iklim için harekete geçen müzisyenlerden parçalar eşlik ediyor. Kara Kaşka’nın programa özel oluşturduğu Anadolu’nun Ses Arşivi’yle Anadolu’da çevresel adalet mücadelesinin ses kayıtları arşivleniyor.
Merhaba.
Bir dönem Avrupa’nın en büyük tuz gölü olan Tuz Gölü kuruyor. 1987-2015 yılları arasında yüzey alanı yüzde 60 küçülen gölü besleyen kaynaklardan, her yıl tarımsal sulama için sulanan hektar başına 6 bin metreküp su çekiliyor. Tarım politikası yokluğunda gittikçe daha derine kazılan sulama kuyuları ve çekilen bentler, sonsuz döngünün kısırlaşmasına katkı sağlıyor. Tuz Gölü, 2000 yılından bu yana Özel Çevresel Koruma Alanı… Tuz Gölü’nde geçtiğimiz hafta sayıları 3 bini bulan bebek flamingonun korunamadığını öğrendik. Üstelik hazırlıksız yakalandığımız da söylenemezdi zira bu bir ilk değildi. Yavru flamingoların 2018’de de korunamadığı ve öldüğü haberini almıştık.
Tekrar eden vakaları nasıl okumamız gerektiğini, bölgeyi yakından tanıyan, Niğde Üniversitesi, Zooloji Anabilim Dalı Biyoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Ahmet Karataş, değerlendirdi. Tamamı bu hafta iklim gazetesi’nde yayımlanacak söyleşiden bir bölüm:
‘2017 ve 18’de aynı yerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı projesinde görev almıştım ve ekibimle birlikte flamingo sayımındaydık. Evet, 2018’de toplu ölüm vakaları olmuştu. O dönemde hayvanların başı kesilmiş veya koparılmıştı ama bunlar doğada rastlayabileceğiniz köpek ya da tilki gibi hayvanlar tarafından koparılmamıştı çünkü koparılan yerler dümdüzdü… Buna karşın bu seferki ölümler farklı. Hemen hepsi yavru olan 3 bin kadar flamingo telef olmuş durumda. Tuz Gölü'nde su seviyesinin mevcut kuraklığa bağlı olarak düşmesinin yanında yörede çok yoğun tarımsal sulama yapılması, yer altı sularının açılan binlerce kuyu ile talan edilmesi, Konya kanalı olarak bilinen kanaldaki suyun önüne bentler yapılarak tarlalara verilmesi sonucunda susuz kalan ortamdaki yavrular maalesef öldüler. Durum bundan ibaret. Buranın sadece kar suyu ile beslendiğini iddia edenler veya yavruların çok sıkışık olduğu için öldüğünü söyleyenler bu alanda hiç bir inceleme yapmadan konuşan bazı "uzmanlar". Bu hayvanların kreş usülü topluca bulundukları, birkaç ebeveyn eşliğinde kreşte toplandıkları bilgisi kendilerine ulaşmamış olmalı…
Şu anda Türkiye’nin en kurak yerleri arasında olan Tuz Gölü ve çevresinde su, altın değerinde ve gittikçe daha kritik bir öneme sahip oluyor. Hatta Konya’nın Hotamış taraflarında bazı köylerde ağaç namına hiçbir şey göremiyorsunuz. Vaktinde olanlar da kuruyup gitmiş… Nitekim yörede birçok sulak alan da Tuz Gölü’ne benzer bir akibeti yaşadı, onların kıyameti çoktan koptu…Bakanlık’tan teyit ettiğim kadarıyla bölgede 80 bin kuyudan bahsediliyor. İnsanlar yer altına sondaj yaptığında kendi kuyusundan su çektiğini düşünüyor oysa dev bir havuzdan alıyor. Bu havuzun adı Konya Kapalı Havzası…’
Geçtiğimiz kasımda Nature dergisinde yayımlanan bir araştırma, ulusal hükümetlerin son on yılda doğal koruma alanlarını coğrafi açıdan genişletseler bile koruma taahhütlerini yerine getirmediklerini ortaya koymuştu. Araştırma, ciddi bir biyoçeşitlilik krizinin içinde olduğumuz bu dönemde alanların sadece yüzölçümüne bakmak yerine, ana sürdürülebilir gelişim araçları olarak tanımlanıp, bu alanlara yatırım ve hukuki destek verilmesi gerekliliğinini vurguluyordu. Bununla birlikte hükümetlerin yerli halklar ve özel sektörle iş birliğinin öneminin de altı çiziliyordu.
Hasatın diğer haberleri 📰
🛑 Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Tekirdağ, Çanakkale ve Adana'da planlanan toplam 7 kömürlü termik santral projesini iptal etti. Bakanlık üç ildeki projeler için ÇED raporu ve çalışma izni vermedi.
🇬🇱 Grönland, topraklarında petrol ve doğal gaz aranması için yeni lisans vermeyi durduğunu açıkladı. Çevresel maliyetlerin fazla yüksek olduğunu açıklayan hükümet, ülke topraklarında uranyum aranması ve çıkarılmasını da yasaklamayı planlıyor.
🛳 İtalya, Venedik Lagun’una yolcu gemilerinin girişini yasakladı. Yıllar süren tereddüt sonrası gelen karar, bölgenin ekosistemini ve mirasını korumayı amaçlıyor.
🏭 İsveç’in en yüksek çevre mahkemesi ülkenin en büyük çimento fabrikasınının kireç taşı madenciliği lisansının yenilenmesini çevresel etkisi nedeniyle reddetti. Karar, ülkedeki tek çimento üreticisi olan Cementa adlı şirkete ait Gotland’daki fabrikanın 1 Kasım’da kapatılmasına sebep olabilir. İsveç’te kullanılan tüm çimentonun üçte birini üreten fabrika, ülkede en fazla karbon salımına sebep olan kaynaklardan biri.
🚝 Britanya ulaşım sistemlerini 2050 yılına kadar karbonsuzlaştıracak planı açıkladı. 2030’da benzin ve dizel yakıtlı yeni araçların satışını yasaklayacak olan ülke iç hat uçuşlarını 2040, dış hat uçuşlarını 2050’ye kadar karbon nötr hale getirmeyi hedefliyor.
🇺🇸 ABD’de Joe Biden ve Demokrat Senato, iklim değişikliğiyle mücadele için 3.5 trilyon dolarlık bütçe teklifi çerçevesinde ısrarcı olacaklarını taahhüt ettiler. Yaz sonunda parti oylamasıyla geçirilmesi beklenen taslak yasalaşırsa ülke tarihinde iklim mücadelesi için atılan en büyük yasama adımı olacak.
🌊 ‘Ölüm seli’nin vurduğu Almanya ve Belçika’da arama kurtarma çalışmaları devam ederken bilanço da ağırlaşıyor. Bugüne kadar 120 kişinin öldüğü açıklanırken, Hollanda, İsviçre ve Lüksemburg’da devam eden yağışlarda binlerce kişinin kaybolduğu belirtiliyor. Yeni bir araştırma iklim kriziyle birlikte Avrupa’da yoğun fırtınaların sıklığının artacağını söylüyor.
⚡️ Hindistan’da iklim krizine bağlı olarak artan yıldırım düşmesi vakalarında hayatını kaybedenlerin sayısı 1960’lardan bu yana iki katına çıktığı belirtiliyor.
🌳 Yeni bir araştırmaya göre, dünyanın en önemli karbon yutaklarından Amazon yağmur ormanlarının bir bölümü, emdiğinden daha fazla karbondioksiti dışarı veriyor. Uçaklarla yapılan gözlemler, ormansızlaşma ve yangınların korkunç etkisini gözler önüne seriyor. Bir başka yeni çalışmaya göre Amazon’daki ormansızlaşma 10 bin farklı hayvan ve bitki türünü yok olma tehlikesiyle karşı karşıya getirdi.
🏎 Formula 1’in net sıfır karbon hale gelmesi kapsamında Britanya Grand Prix yayını karbon nötr olarak yapılacak.
iklim gazetesi’nde geçtiğimiz hafta:
Atmosferik asitlik okyanuslardaki fosfor ve demir oranını arttırıyor
Plastik atık ithalatının denetimi mümkün mü?
Mikroplastik kirliliği ve İstanbul Boğazı’ndaki mikroplastik bolluğu
Sadece 25 mega-şehir, kentsel sera gazı salımlarının yüzde 52’sine neden oluyor
Döngüsel ekonomiye geçişte yeni girişimlerin kolaylaştırıcı rolü
Avrupa Birliği kapsamlı iklim planını açıkladı
Yeşil Mutabakat Eylem Planı neleri kapsıyor?
‘Pandemide insanlar temiz gıda bulamamanın önemini daha iyi anladılar’
Atık Nakit: Yerel yönetimlerin geri dönüşüm altyapısını dijitalleştiren yeşil iş
Greenpeace Akdeniz Zonguldak’ta adil dönüşüm kampanyası başlattı
‘Sıcak-Sağlık Eylem Planları gibi rehber uygulamalar Türkiye’de hayata geçmeli’
Genç sesler: İklim hareketinde genç aktivistlerin rolü
vardı.
Söz bitmeden…
Asi sanatçı Beatie Wolfe, From Green to Red isimli interaktif video çalışmasıyla, NASA’ya ait 800 bin yıllık iklim verilerini görselleştiriyor. Wolfe, izleyicinin etkileşime geçebildiği video enstelasyonundaki şarkısı From Green to Red’i 2006 yılında Uygunsuz Gerçek belgesini izledikten hemen sonra yazmış.